Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2020

Από πού προήλθε η ονομασία του χωριού

 Στις 5 Δεκεμβρίου 1957 στην εφημερίδα Μακεδονία της Θεσσαλονίκης ο καθηγητής Απόστολος Γκισδαβίδης δημοσιεύει  το παρακάτω  άρθρο με τίτλο Η ΜΕΣΩΡΟΠΗ ΠΑΓΓΑΙΟΥ, Πόθεν προέρχεται ἡ ὀνομασία της, όπου επιχειρηματολογεί σχετικά με την προέλευση του ονόματος του χωριού.

Πρόκειται για την πρώτη τεκμηριωμένη άποψη και, κατά τη γνώμη μου, την πιο βάσιμη ετυμολόγηση. Ο συντάκτης του άρθρου υποστηρίζει ότι η λέξη Μεσωρόπη είναι σύνθετη από τις λέξεις  ‘μέσο-όρος- (αρχ. ἡ ὄψ, τῆς ὀπός με αρχική σημασία φωνή, ομιλία και δευτερεύουσα εμφάνιση, όψη). Σύμφωνα με τους κανόνες της γραμματικής λοιπόν το ω προκύπτει από την έκταση του ο σε ω κατά τη σύνθεση, ενώ το γ’ συνθετικό τονίζεται στο ό(πη) κατά τις συγγενείς λέξεις  Μερόπη, Αντιόπη, Καλλιόπη. 

Αν μάλιστα σκεφτεί κανείς και την τοποθεσία στην οποία βρίσκεται το χωριό και τη συνήθη πρακτική τα χωριά να παίρνουν το όνομά τους απ΄ αυτή, αντιλαμβάνεται ότι η Μεσωρόπη είναι η «εν μέσω του όρους φαινόμενη» (είναι παράθεμα αυτό;). Πράγματι το χωριό βρίσκεται στο κέντρο της νοτιοανατολικής πλευράς του Παγγαίου. Όλες οι άλλες εκδοχές καταρρίπτονται από τους κανόνες της γραμματικής για τη σύνθεση.

Μαρία Γαϊταντζή 

Φιλόλογος




Πέμπτη 23 Απριλίου 2020

Άγιος Γεώργιος, ο προστάτης της Μεσωρόπης


Άγιος Γεώργιος, ο προστάτης της Μεσωρόπης

Η πίστη στο Θεό είναι μια εντελώς προσωπική υπόθεση και πηγάζει από τη βαθύτερη ανάγκη του ανθρώπου να βρει στήριγμα στις αγωνίες και στα βάσανα κι υπαίτιο  για τις χαρές και την ευτυχία του.
Όταν μεγαλώνεις σ’ ένα χωριό σαν τη Μεσωρόπη, όπου το θρησκευτικό αίσθημα είναι ιδιαίτερα έντονο, δεν μπορείς παρά να κάνεις αυτή την ανάγκη βίωμα και τρόπο ζωής. Έτσι, κάποτε βρίσκεις το δικό σου φύλακα – άγιο. Για μένα, όπως πιστεύω και για πολλούς μεσωροπιανούς, αυτός δεν είναι άλλος από τον Άγιο Γεώργιο ή καλύτερα στη δική μας γλώσσα, τον Άη Γιώρη. Είναι ο προστάτης του χωριού μας, της γειτονιάς μου και του σπιτικού μου. Ο Άγιος που οι θρύλοι, οι παραδόσεις και τα θαύματά του, συνοδεύουν πολλούς συντοπίτες μου.
                Πριν προχωρήσω παραπέρα, είναι σκόπιμο να αναφερθώ στην παλιά θαυματουργή εικόνα(πιθανόν του 5ου μ. Χ. αι.) που κοσμεί σήμερα τον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Μεσωρόπης.  Είναι τοποθετημένη σε ειδικό θρόνο στην αριστερή πλευρά του ναού με πρόσωπο προς  τον κάμπο όπου εντοπίστηκε κατά τη διάρκεια αγροτικών εργασιών από κάποιο συγχωριανό μας. Η παράδοση αναφέρει ότι οι συγχωριανοί μας τρεις φορές έφεραν την εικόνα στον Ναό και η εικόνα τρεις φορές επέστρεψε στο μέρος, όπου βρέθηκε. Μέχρι που της έφτιαξαν αυτόν τον ειδικό θρόνο. Από κει ο Άγιος Γεώργιος στέκει ακοίμητος φρουρός μας. Μάλιστα, όταν το χωριό βρέθηκε κάποτε υπό βουλγαρική κατοχή και οι Βούλγαροι θέλησαν να κάψουν το σπιτικό του, εκείνος προκάλεσε σεισμό κι έτρεψε τους καταπατητές του σε άτακτη φυγή. Οι παλιότεροι υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι ο Άη Γιώρης είναι αυτός που δεν επέτρεψε ποτέ στους Τούρκους να κατοικήσουν στο χωριό.
                Αυτά και άλλα πολλά αναφέρει η παράδοση αλλά η δύναμη του Αγίου επιβεβαιώνεται καθημερινά και μέσα από ομολογημένα και κυρίως ανομολόγητα θαύματα. Αυτόν τον Άγιο έχουμε στην οικογένεια προστάτη μας από το παιδικά μας χρόνια, όταν ο πατέρας μας τον τιμούσε, τον σεβόταν και τον πίστευε όσο κανέναν άλλο και μας το μετέδωσε με κάθε ευλάβεια. Πολλές φορές η χάρη του μας έσωσε από τις κακοτοπιές, τις αρρώστιες και τα βάσανα. Ακόμη και σήμερα, όταν αντιμετωπίζουμε κάποια δυσκολία ο πατέρας μας μάς ενθαρρύνει να έχουμε πίστη στο «αφεντικό» και θα μας βοηθήσει, όλοι ξέρουμε ότι εννοεί τον Άη Γιώργη.
Ο ίδιος είχε την τύχη να νιώσει τη παρουσία και τη δύναμή του. Χαρακτηριστικότερο περιστατικό όλων είναι και το εξής, όταν κάποτε έβαφε την Εκκλησία του και δεν υπήρχε κανείς να τον βοηθήσει να μετακινήσει την βαριά και δυσκίνητη σκαλωσιά, έκανε το σταυρό του μπροστά στην εικόνα και του είπε: « άντε αφεντικό, ας κάνουμε ένα κουράγιο, εσύ από τη μια πλευρά κι εγώ από την άλλη να  μετακινήσουμε τη σκαλωσιά» και με το που την άγγιξε , εκείνη πήγε στην άλλη άκρη, λες κι ήταν πούπουλο.
                Όσες φορές και να περάσω έξω από την εκκλησία και κάνω το σταυρό μου, νιώθω βαθιά μέσα μου ότι η δύναμή του με προστατεύει.
Είμαι πεπεισμένη ότι , όταν το χωριό κοιμάται, ο Άγιος αφήνει για λίγο το σπίτι του και με το άλογο του καλπάζει σε κάθε γωνιά του χωριού, προστάτης και φύλακας και βρίσκει ευκαιρίες να δηλώνει την παρουσία του σε αυτούς που βλέπουν με τα μάτια της ψυχής. Εύχομαι η ευλογία του να σκεπάζει όλο τον κόσμο.
Και να θυμάστε την πίστη δεν πολεμάς να την εξηγήσεις με την λογική, αλλά με την καρδιά. Αν θες, αν μπορείς, αν αντέχεις…

Παρασκευή 17 Απριλίου 2020

Πάσχα στη Μεσωρόπη

Το παραπάνω βίντεο είναι αφιερωμένο στους απανταχού μεσωροπιανούς,
που φέτος λόγω του κορωνοϊού δεν μπόρεσαν να περάσουν το Πάσχα
στο αγαπημένο τους χωριό. Καλή αντάμωση, συγχωριανοί.

Τετάρτη 18 Μαρτίου 2020

Της Μεσωρόπης χρώματα


Πίνακες ζωγραφικής εμπνευσμένοι από το αγαπημένο μας χωριό... 
Καλή αντάμωση...

Δια χειρός
Μιμηγιάννη Δημήτρη
Σκούτη Γεωργίας
Τσατάκη Γιώτας
Σταύρου Καλομοίρας
Καγιασά Ευαγγελίας

Δευτέρα 21 Οκτωβρίου 2019

Ζει ο Μέγας Αλέξανδρος;


Ζει ο Μέγας Αλέξανδρος;
















Ο θρύλος της γοργόνας, που όλο αγωνία, ρωτά τους περαστικούς ναύτες, αν ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος, θα ταίριαζε και για την τύχη της ομώνυμης αθλητικής ομάδας της Μεσωρόπης. Σήμερα δεν υπάρχει πια, μέχρι όμως πριν λίγα χρόνια μας κατέβαζε τις Κυριακές στο γήπεδο νέους, γέρους και παιδιά για να υποστηρίξουμε την προσπάθειά της στο καβαλιώτικο ερασιτεχνικό πρωτάθλημα των τοπικών συλλόγων. Τότε οι Κυριακές αποκτούσαν άλλο νόημα για μας. Βλέπετε ως παιδιά μας άρεσαν τα ομαδικά αθλήματα. Το ραντεβού μας δινόταν μισή ώρα πριν την έναρξη του αγώνα στο Μεσοχώρι. Κατεβαίναμε με τα πόδια στο γήπεδο και παίρναμε τη θέση μας στην εξέδρα δίπλα σε άλλους φιλάθλους γεμάτοι ενθουσιασμό για το παιχνίδι. Μια καλή ευκαιρία ή ακόμα καλύτερα ένα γκολ ενεργοποιούσε όλο το φίλαθλο κοινό και το σύνθημα «Μέγας Αλέξανδρος πάσα, πάσα γκολ», συνοδευόμενο από το ρυθμικό χτύπο του τυμπάνου της μουσικής μπάντας του χωριού, εμψύχωνε τους παίκτες. Άλλοτε πάλι η κακή απόδοση της ομάδας προκαλούσε γκρίνια και κάποιες φορές –ευτυχώς λίγες- μερικοί θερμόαιμοι, τα έβαζαν με τους παίκτες ή το διαιτητή κι αμαύρωναν την καθαρότητα του αθλητικού πνεύματος. Η σύνθεση της ομάδας άλλαζε χρόνο με το χρόνο, καθώς  οι παλαιότεροι έδιναν τα σκήπτρα στους νέους. Έτσι σχεδόν όλοι οι άνδρες μεταξύ 30-85 σήμερα, ήταν κάποτε μέλη του έμψυχου δυναμικού του Μέγα Αλέξανδρου. Υπήρξαν εποχές που η πορεία της ομάδας ήταν τόσο ένδοξη που καλυπτόταν από τα τοπικά κανάλια.





 Η παρέα μας είχε συνήθεια να παρακολουθεί τον αγώνα καταναλώνοντας ηλιόσπορο, που το αγοράζαμε από τον Κόλια, λίγο πριν τον αγώνα. Και φυσικά στο τέλος του αγώνα ένα «βρώμικο» από την καντίνα, που ήταν στημένη έξω από το γήπεδο, ήταν απαραίτητο. Προσωπικά πάντα είχα στο λαιμό το κασκόλ της αγαπημένης μας ομάδας και μια γαλανόλευκη σημαία σύμφωνη με τα χρώματα της  και δεν έχανα καμία εντός έδρας αναμέτρηση.
Το λυπηρό είναι ότι η ομάδα δεν υπάρχει πια και το γήπεδο μαρτυρά την εγκατάλειψη. Μόνο κάθε Μεγάλη Παρασκευή αποκτά την χαμένη του αίγλη, για λίγο στον καθιερωμένο αγώνα παλαίμαχων και νέων. Δεν ξέρω με ποιο τρόπο θα μπορούσε να ξαναζωντανέψει η ομάδα, αλλά νομίζω σήμερα τα νέα παιδιά έχουν μεγαλύτερη ανάγκη τον αθλητισμό, μήπως  ξεκολλήσουν από τις οθόνες των κινητών. Μέχρι να βρεθεί ο τρόπος το ερώτημα θα είναι το ίδιο « Άραγε, ζει ο Μέγας Αλέξανδρος;»